Hơn 5000 thang máy tại bang Bắc Carolina (Hoa Kỳ) hết hạn kiểm định, thậm chí thang máy tại tòa nhà Bộ Lao động ở trung tâm thành phố Raleigh đã không được kiểm định kể từ tháng 2 năm ngoái. Liệu tình trạng tại Việt Nam ra sao?
Theo thông tin từ WRAL có được thông qua yêu cầu hồ sơ công khai tại bang Bắc Carolina, có đến gần 5000 thang máy, thang cuốn tại tiểu bang này đã quá hạn kiểm định hàng năm. Trong đó, chỉ riêng tại quận Wake (quận có dân số đông thứ 2 tại tiểu bang này) đã có gần 2000 thang máy, thang cuốn quá hạn kiểm định. Thậm chí, ngay khi các phóng viên của WRAL phỏng vấn ủy viên của Bộ Lao động bang Bắc Carolina ở trung tâm thành phố Raleigh, thang máy tại tòa nhà này cũng đã không được kiểm định kể từ tháng 2 năm ngoái.
Thậm chí có những thang máy được kiểm tra lần cuối từ 2021
Ủy viên Bộ Lao động bang Bắc Carolina, ông Josh Dobson cho biết: “Chúng tôi sẽ tiếp tục làm mọi thứ có thể để giữu an toàn cho người dân Bắc Carolina khi họ bước lên thang máy.”
Hồ sơ của Bộ này cho thấy đã xảy ra 20 sự cố thang máy, thang cuốn kể từ tháng 7/2022 đến tháng 7/2023. Một số sự cố trong số đó đã gây thương vong:
- Một hành khách bị mắc kẹt trong thang máy tại trường Đại học Bang Fayetteville, báo cáo sự cố cho biết điện thoại trong thang máy không hoạt động.
- Một phụ nữ mang thai bị ngã do thang máy dừng tầng không bằng tầng xảy ra tại thành phố Harrisburg.
- Ở Charlotte, một hành khách bị thương ở chân do thang máy rơi 2 tầng.
- Một phụ nữ tử vong do tai nạn thang máy tại Smithfield Grain ở Wilson ngày 30/6/2023, báo cáo cho thấy thang máy rơi từ độ cao 75 feet (~22,8m) và "phanh vận hành thang máy không hoạt động đúng”.
Các sự cố thang máy kể trên bao gồm cả những thang máy quá hạn kiểm định và thang máy đã được kiểm định trong thời hạn. Như trong sự cố khiến một phụ nữ tử vong, thang máy này đã được kiểm định 7 tháng trước đó. Chồng của nạn nhân thể hiện sự lo lắng: “Nếu thang máy có vấn đề, họ cần phải sửa chữa chúng. Vợ tôi đã ra đi nhưng những người khác vẫn cần sử dụng thang máy.” Và ông cũng yêu cầu một lời giải thích đầy đủ cho những gì đã xảy ra với vợ ông.
Chia sẻ về nguyên nhân của tình trạng tồn đọng số lượng lớn thang máy chưa được kiểm định, ông Josh Dobson nhận định là do sự kết hợp giữa sự phát triển nhanh chóng của bang và tình trạng thiếu nhân lực.
“Chúng tôi được phân bổ 39 vị trí (thanh tra viên - PV) và hiện chúng tôi đang thiếu 10 vị trí. Với thực trạng là khoảng 22.000 thang máy và mỗi năm bổ sung thêm hơn 1000 thang máy mới.”
Tốc độ phát triển nhanh chóng đang gia tăng áp lực về kiểm định thang máy tại bang Bắc Carolina
Ông cũng cho biết bộ phận của ông đang tiến hành kiểm tra nhanh nhất có thể. Cùng với đó, các khoản thưởng để giữ chân nhân sự và trả lương cho ngày nghỉ phép là những nỗ lực khiến các vị trí công việc trở nên hấp dẫn hơn. Và mặc dù ông nói rằng không có “viên đạn bạc” nào có thể lấp đầy chỗ trống, nhưng ông tin rằng việc tăng lương sẽ giúp ích.
“Không có gì có thể thay thế được tiền, tôi muốn đấu tranh cho các nhân viên tại Sở Lao động Bắc Carolina và điều đó sẽ cho phép chúng tôi tuyển dụng và giữ chân những người giỏi nhất, thông minh nhất khi tham gia kiểm tra thang máy ở tiểu bang của chúng tôi.” - Ủy viên Josh Dobson chia sẻ.
Theo chuyên gia của Hiệp hội Thang máy Việt Nam, Việt Nam hiện đang sử dụng khoảng 400,000 thang máy. Những năm gần đây do ảnh hưởng từ tình hình khó khăn chung của kinh tế trong nước và thế giới, nhu cầu lắp mới khoảng 10.000 thang/năm. Song về dài hạn, mức độ tăng trưởng dự kiến sẽ đạt khoảng 35,000 thang/năm, động lực tới từ sự phát triển của thị trường bất động sản và ngành công nghiệp xây dựng.
Theo báo cáo của Research and Markets, thị trường thang máy và thang cuốn Việt Nam đang có tốc độ tăng trưởng ấn tượng, đạt 361,83 triệu USD (gần 8.600 tỷ đồng) vào năm 2021, dự kiến đạt tốc độ CAGR là 8,28% trong giai đoạn 2017 – 2027.
Liệu tại Việt Nam có bao nhiêu thang máy hết hạn kiểm định hoặc thậm chí không được kiểm định trước khi đưa vào vận hành?
Kiểm định thang máy tại Việt Nam không phải do cơ quan Nhà nước thực hiện mà do các đơn vị được Nhà nước cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn. Các đơn vị hoạt động kiểm định thang máy đang hoạt động như các tổ chức kinh tế, cung cấp dịch vụ kiểm định độc lập.
Và dù có quy định về kiểm định thang máy trước khi đưa vào vận hành và thời hạn kiểm định định kỳ tương tự như các phương tiện giao thông như ô tô cần đăng kiểm theo thời hạn, tuy nhiên, khác biệt nằm ở chỗ kiểm định thang máy thiếu một hệ thống kiểm tra và giám sát việc thực hiện của từng thang máy.
Với các tòa nhà (chung cư, văn phòng, bệnh viện,...) việc thực hiện tương đối đầy đủ, còn với nhóm đối tượng thang máy tư nhân, lắp đặt thang máy tại nhà riêng, hầu như việc tuân thủ còn chưa mang tính đồng bộ, phụ thuộc vào hiểu biết của chủ sở hữu hoặc đơn vị cung cấp sản phẩm/dịch vụ thang máy có tư vấn, đề xuất hay không.
Thời hạn kiểm định của thang máy quy định tại Thông tư số 12/2021/TT-BLĐTBXH Ban hành quy trình kiểm định kỹ thuật an toàn thang máy thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội
Thang máy - một phương tiện giao thông theo chiều thẳng đứng và được xếp vào hàng hóa nhóm 2 - sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn (Theo Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa 2007) nhưng lại đang bị bỏ ngỏ vấn đề kiểm định an toàn kỹ thuật.
Nhiều thang máy tại các khách sạn, nhà nghỉ, khu thuê trọ cỡ nhỏ thậm chí không có bất kỳ tài liệu hướng dẫn hay tem mác nào liên quan đến thông tin của thang máy để người dùng nhận biết.
Phải chăng cần một cơ chế giám sát tương tự như với ô tô hay phòng cháy chữa cháy, để tránh thực trạng khi sự cố xảy ra rồi mới vội vàng “vuốt đuôi”, hoặc ít nhất cũng cần một sự đòi hỏi minh bạch thông tin để đảm bảo “quyền được biết của người đi thang máy” trước khi họ đưa ra quyết định có sử dụng thang máy hay không.
Đọc thêm: Quyền được biết của người đi thang máy
